Xét nghiệm máu phát hiện HP: giá trị thế nào trong thực hành

Hiện nay, trên thực hành lâm sàng có nhiều phương pháp khác nhau để xác định nhiễm Helicobacter Pylori (HP), bao gồm các test xâm nhập (có sử dụng nội soi) và các test không xâm nhập (không sử dụng nội soi).
Các test không xâm nhập phát hiện nhiễm HP bao gồm: test thở, test tìm kháng nguyên trong phân và xét nghiệm máu. Xét nghiệm máu phát hiện HP dựa trên định lượng nồng độ kháng thể IgG kháng lại HP trong máu bằng xét nghiệm ELISA. Xét nghiệm này có độ đặc hiệu cao (>90%) và độ nhạy dao động từ 60-90%.

Việc sử dụng xét nghiệm máu phát hiện HP được sử dụng ở khá nhiều bệnh viện, đặc biệt ở các phòng khám tư. Xét nghiệm này được người bệnh ưa thích do không phải tiến hành nội soi- một thăm dò gây khó chịu và không phải ai cũng có thể tiến hành được, đồng thời giá thành của xét nghiệm này lại thấp hơn so với test thở phát hiện HP.
Câu hỏi được đặt ra là một xét nghiệm ít gây khó chịu cho người bệnh và giá thành hợp lý như vậy có vai trò như thế nào trong chẩn đoán và điều trị bệnh lý dạ dày, hành tá tràng do nhiễm HP? So với các test không xâm nhập khác như test thở và test tìm kháng nguyên trong phân, xét nghiệm máu ít giá trị hơn trong việc xác định nhiễm khuẩn đang hoạt động- tức là có tổn thương dạ dày hành tá tràng do nhiễm HP. Xét nghiệm máu phát hiện HP chỉ nên được xem xét trong một số trường hợp các xét nghiệm khác có thể cho kết quả âm tính giả như: bệnh nhân đang có loét dạ dày chảy máu (do tỷ lệ âm tính giả khá nhiều), u lympho MALT (u lympho dạ dày), viêm teo dạ dày cần theo dõi định kỳ phát hiện nguy cơ loạn sản ung thư hoá, bệnh nhân đang điều trị thuốc giảm tiết axit (loại ức chế bơm proton). Tuy nhiên, xét nghiệm này chủ yếu được sử dụng trong các nghiên cứu dịch tễ và với các quần thể khác nhau cần các ngưỡng chẩn đoán khác nhau. Xét nghiệm máu phát hiện HP chỉ có giá trị trong xác định bệnh nhân nhiễm HP mới trong một số trường hợp.
Điều chúng tôi muốn nhấn mạnh ở đây là xét nghiệm máu phát hiện HP không phải là xét nghiệm được khuyến cáo trong việc theo dõi sau điều trị diệt HP vì kết quả không nói lên tình trạng nhiễm HP hiện tại, tức là dạ dày hành tá tràng bệnh nhân đang có tổn thương do nhiễm HP gây ra. Kháng thể kháng HP thường vẫn còn tồn tại trong máu 4 tháng hoặc nhiều tháng sau khi điều trị, kể cả sau khi HP đã được loại bỏ hoàn toàn, do đó nó cho tỷ lệ dương tính giả cao. Điều đó có nghĩa là ngay cả khi bạn có tổn thương dạ dày do nhiễm HP và đã được điều trị diệt trừ HP thành công thì xét nghiệm máu phát hiện HP vẫn cho kết quả dương tính mà bạn không phải điều trị diệt trừ HP với chi phí tốn kém và tác dụng phụ khá nhiều. Chúng tôi cũng cần lưu ý với các bạn khi xét nghiệm máu HP dương tính không có nghĩa bạn phải điều trị diệt trừ HP mà việc điều trị diệt trừ HP phải có ý kiến của bác sỹ chuyên khoa.
Cho đến nay, xét nghiệm máu phát hiện HP không cung cấp cho bác sỹ các thông tin cần thiết cho việc quyết định điều trị diệt trừ HP, do đó nó ngày càng ít được sử dụng trong thực hành lâm sàng.